|
|
|
|
|
|
|
كتابداري و هويت گمشده - نويسنده: مريم ابوالسباع |
|
|
ايسكانيوز ـ اندكي پس از پيدايش خط، كتاب نيز پابه عرصه وجود گذاشت و از آن زمان به بعد كتاب و كتاب خواني يكي از مقولات روزمره انسان شد.
در گذشته درس خواندن و كتابخواني مختص به اقشار خاصي از جامعه بود و شامل افرادي از طبقه اشراف يا تعداد اندكي از كساني كه در مدارس ديني و مكتب خانه‌‌ها درس خوانده بودند،مي شد.
امروزه با توجه به گسترش آموزش و پرورش وضعيت كتاب و كتاب خواني چندان تغييري نكرده و باز شاهد قهر مردم از كتاب خواني هستيم و هستند كساني كه شايد تا به حال نام رشته‌هاي مرتبط با كتاب همچون كتابداري به گوششان نخورده است.
اگرنگاهي به تيتراژ كتاب‌هاي منتشر شده در ايران بيندازيم خواهيم يافت كه فاصله مردم ما با كتاب و كتابخواني چقدر زياد است.
در كشور ما عليرغم آنكه كتاب سهم چنداني در سبد خريد مردم ندارد ولي دانشگاه‌هاي همچنان در امر آموزش كتابداران فعال و كوشا هستند و هر ساله با ترتيب دانشجويان كتابداري و اعزام آنان به كتابخانه‌ها بر اين اميدند كه با ارايه سرويس‌هاي مناسب كتابداري اگر حتي علاقه كسي به كتاب و كتابخواني افزايش نيابد حداقل مانع از دست رفتن ساير اقشار كتاب خوان جامعه شوند، علم كتابداري و اطلاع رساني دانشي است كه به مطالعه و بررسي شيوه‌هاي گوناگون توليد دانش، گردآوري منابع اطلاعاتي (كتاب،نشريه، لوح‌فشرده ، پايگاه اطلاعاتي، اينترنت، وب) سازماندهي، بازيابي و اشاعه اين منابع و محمل هاي اطلاعاتي مي‌‌پردازد كتابداري سعي بر آن دارد تا با ارايه اين خدمات در وقت خواننده يا كاربر صرفه جويي نمايد و به نوعي بر كيفيت كار اثر مثبت بگذارد .
در زمان‌هاي گذشته با توجه به وجود كتابخانه هاي بزرگ در شهرهاي چون اسكندريه مصر جندي شاپور ايران و بغداد كتابداري به عنوان يك شغل مهم مطرح بوده، ولي بعد از اختراع صنعت چاپ در كميت و كيفيت كار كتابداري تغييراتي محسوسي به وجود آمد و اين امر باعث اهميت بيشتر اين دانش در جوامع مترقي شد.
كتابخانه ملي ايران نيز با نام فعلي به طور رسمي در شهريور 1316 شمسي در خيابان سي تير گشايش يافت كه پايه اصلي مجموعه آن كتاب‌هاي كتابخانه دارالفنون است .
كتابداري نوين در سال 1930 از اروپا به شرق راه يافت. رانگاناتان دانشمند هندي پس از مراجعت از انگلستان در صدد راه‌اندازي اين دانش نوين در هند برآمد او بعدها يكي از پايه‌گذاران روش‌هاي نوين كتابداري در جهان شد. در ايران شادروان هوشنگ ابرامي را پدر كتابداري نوين ايران مي دانند او در سال 1339 اولين كتابخانه تخصصي ايران را در بانك مركزي راه اندازي كرده است.
در سال 1990 بود كه با اختراع وب و ورود اين فن‌آوري‌هاي نوين اطلاعاتي به پهنه كتابخانه‌هاي جهان اين دانش نيز دچار دگرگوني‌هاي گسترده‌اي شد و همزمان واژه اطلاع‌رساني نيز به دانش كتابداري اضافه شد و از آن پس به عنوان علوم كتابداري و اطلاع رساني مطرح شد.
امروزه كتابداري در ايران زيرشاخه‌هاي اطلاع شناسي و وب‌شناسي را هم در بر مي‌گيرد.
دانش كتابداري با توجه به روابط دو سويه كه با ساير علوم دارد به خوبي مي‌تواند به عنوان راهنما و هدايتگر ساير علوم نقش برجسته‌اي را ايفا كند. كتابداران با توجه به آموزش‌هاي علمي و عملي كه فرا مي‌گيرند، مي‌توانند نقش بسيار مؤثري را در ياري‌رساندن به محققان و پژوهشگران داشته باشند.
اما با تمام پيشرفت‌‌هاي صورت گرفته رشته كتابداري در ايران همچنان غريب است و جز علوم ناشناخته كه تعداد آنها در ايران كم نيست به شمار مي‌رود .
مشكلات شغلي در استخدام كتابداران نيز مزيد علت بر غريب ماندن اين رشته در ايران شده است.
اكثر ادارات ، ارگان‌ها و شركت‌هاي خصوصي و دولتي بزرگ نيز به دلايل گوناگون منجمله صرف جويي بودجه خود كارهاي تخصصي مربوط به كتابداران را به ساير حوزه‌هاي كاري سپرده‌اند و از جذب اين دانش‌آموختگان خودداري مي‌كنند و معتقدندكه با توسعه به پيشرفت فن‌آوري اطلاعات در عصر حاضر وجود كتابداران چندان لزومي ندارد و مي‌توانند نيازهاي خود را با توجه به بانك‌هاي اطلاعاتي موجود در اينترنت مرتفع سازند اين در حالي است كه با پيشرفت محسوس بانك‌هاي اطلاعاتي در اينترنت، نقش كتابداران نيز جهش يافته و اين كتابداران هستند كه حجم زيادي از اطلاعات و داده‌ها را با توجه به پيشرفت سريع علم با دسته‌بندي و آرشيو مناسب در اختيار عموم قرار مي‌دهند.
حال در نظر بگيريم درجامعه امروز ما با اين اوصاف بر كتابداران چه رفته است، دانش آموختگاني كه در دانشگاه دروسي همسطح استانداردهاي جهاني آموخته‌اند ولي پس از فارغ‌التحصيلي با وضعيت شغلي نامناسب و كتابخانه‌هاي ايران روبرو مي‌شوند، كتابخانه‌هايي كه اكثريت آنها از استانداردهاي جهاني دور هستند و نحوه اداره آنها با آموزش‌هاي كتابداران در دوران تحصيل در تضاد است و البته اين تضادها زماني براي كتابدار بوجود مي‌آيد كه او توانسته است با گذشتن از چندين خوان، شغلي با حداقل حقوق در يكي از ادارات پيدا كند.
با اين اوصاف كتابداران ما در حال حاضر اكثراً يا به كارهاي غير مرتبط با رشته خودمشغولند و يا آنكه با دستمزد كم در كتابخانه‌هاي فقير ايران مشغول به كار هستند، كتابداراني كه مي‌توانند با آموخته هاي خود همراه با سايرين به سوي پيشرفت و آباداني مملكت گام بردارند .
منبع: ايسكانيوز
|
|
|
|
|
|