 |
تاريخ و زمان |
|
| |
جستجو |
|
| |
بازديدها |
|
|
| |
درباره كتابداري |
 |
|
|
|
|
|
|
|
پنج قانون جديد كتابداري -نويسنده (گان) : مايكل گورمن . مترجم: قنبر احمدي |
|
|
كليد واژه ها :كتابداري؛ اصول
متن مقاله :
ويراستارAACR2 اعتقاد دارد كه اصول فراهم آوري و حمايت از دسترسي به اطلاعات، نياز به تحولي اساسي دارد كه از سال 1990 شروع شده است.
بيش از 60 سال پيش كتابدار بزرگ هندي اس. آر. رانگاناتان پنج اصل علوم كتابداري خود را منتشر كرد. اين جملات كوتاه - بدون در نظر گرفتن شكل بيان- امروزه نيز در همان حد معتبر باقي مانده اند. پنج اصل رانگاناتان عبارتند از:
- كتابها براي استفاده مي باشند.
- كتابها براي همه مي باشند، يا، هر خواننده اي كتابش.
- هر كتابي خواننده اش.
- در وقت خواننده صرفه جويي كنيد.
- كتابخانه نهادي رو به رشد است.
با نگرشي به قبل از سال 1931، انسان مي تواند در اين قوانين واقعيتهايي را ببيند كه در كاربرد كتابداري امروز نيز قابل اجرا هستند، همانگونه كه در كتابداري فردا نيز قابل اجرا خواهند بود. فرآيند كمك نگارندگي يك كتاب تازه منتشر شده، و با تفكر درباره موضوعات مورد اشاره، به خود جرات دادم پنج قانون جديد كتابداري تدوين كنم كه تفسير دوباره اي از اصول رانگاناتان در بافت كتابخانه هاي امروز و كتابخانه هاي احتمالي آينده ميباشد من اين قوانين را در كمال تواضع پيشنهاد مي كنم كه بر دوش غول حرفه ما استوار است.
كتابخانه ها به بشريت خدمت مي كنند
اخلاق برجسته كتابداري، خدمت به اشخاص، اجتماع و بطور كلي جامعه مي باشد. منظور من از خدمت كمك به اعمال شخصي و تقويت اميال زياد نوع بشر است. فراتر از آن خدمات كتابداري به يك كيفيتي از دقت، مطابق رفتار خودزيستي و براي تفوق جستن به انتظارات استفاده كنندگان كتابخانه توجه دارد. پاسخ به اين سوال ”چگونه تغييرات خدمت بوجود خواهيد آورد تا كتابخانه بهتري ارائه دهيد؟“
انگيزش الزام روانشناختي سرويس به استفاده كنندگان داراي منشهاي موفقيت آميز ريشه داري در كتابداري ميباشد و پاداش معنوي آن خيلي زياد مي باشد. به قول لي فينگر مربي كتابداري ”ما بايد انگيزش باشكوهي را در نوع دوستيمان براي شخصي كه داراي روحيه معنوي وابسته به روانشناسي پسنديده اي مي باشد.“ بپذيريم(L, Apr. 1989, p.352-356) .جنبه ديگر اين قانون تاكيدش بر بشريت مي باشد. وظيفه ما روي جستجوهاي منحصر به فرد از واقعيتها براي اهداف وسيعتر تمايلات فرهنگي مي باشد.
همه شكلهايي را كه توسط آنها دانش مبادله مي شود، مهم شماريد
افسانه هاي زيادي با بكارگيري تكنولوژي الكترونيكي از جمله ”مرگ كتاب“ , ” جامعه بدون كاغذ “ و ديگر روياها و كابوسها برخاسته است. واقعيت در اين نهفته است كه همه اشكال ارتباط بطور كلي بر آن بوده است كه هر رساننده اي بتواند بر فضا و زمان غلبه كند, بايد بپذيريم كه در آينده كتابخانه از انواع وسايل انتقال دهنده دانش و اطلاعات استفاده خواهد كرد و در واقع ابزارهاي ارتباطي را كه در ابداع تاريخي موثر مي باشد را مطالعه خواهد كرد.
هر ابزار جديد ارتباطي, افزايش و تكميل همه ابزارهاي قبلي مي باشند. ظاهراً “ اين مرحله چاره ناپذيري مي باشند, با وجود آنكه حقيقتاً” هر ابزار جديدي متاثر از پيشگويي هايي است كه شكلهاي قبلي را از صحنه بيرون ميكنند و بدون هيچ دليلي به چاپ كاغذ, تصاوير روي فيلم يا شيارهاي روي ديسكها و به پيشنهادات تكنولوژيكي ديگري كه بر مبناي استفاده اختياري انجام مي شود ارتباط دارد. نكته اينجاست, اما جايگزيني چاپ كاغذي و غيره هنگامي كه تكنولوژي جديد تاثير كمتري بر هزينه زياد يا وضع نامساعد ديگر داشته باشد بهترين رويكرد براي كتابخانه هاي آينده در اين اصل سودمندي اتفاق مي افتد.
براي گسترش خدمات, هوشيارانه از تكنولوژي استفاده كنيد.
تكنولوژي يك تقسيم بندي غلط را كه براي خيلي از كتابداران اهميت دارد, بوجود آورده است. اگرچه تقريباً اين ذهنيت غلط در حال برچيدن مي باشد. چون يك شخص نمي تواند تغييرات و بهبود در كارها يا يك نوآوري بي روح را انتخاب كند.
پيشرفت در كتابداري با استفاده از تكنولوژي و ابزار ارتباطي جديد در برنامه ها و خدمات موجود كاملاً موفقيت آميز بوده است. كتابداران گاهي اوقات پذيرش كمتري در هر ابداع جديد داشته اند. براي استفاده آگاهانه از تكنولوژي پيچيده و براي حل مشكلاتي كه ترجيحاً در استفاده از تكنولوژي جديد بر مبناي اثربخشي –هزينه و كارايي- هزينه سنجيده مي شوند پاسخهايي را جستجو مي كنند.
فراتر از اينها, بر حسب خدمات انواع ابداعات پيشنهاد شده و تجديد نظر شده روي برنامه ها و خدمات به استفاده كنندگان برحسب كارهاي در جرياني كه در حال ماشيني شدن مي باشند, ترجيحاً بصورت ماشيني آن طوري كه شخص مي خواهد تاثير مي گذارد.
فهرستهاي پيوسته نسبت به كارت و فهرستهاي ميكروفرم بهتر مي باشند. شبكه خدمات نمايه سازي و چكيده نويسي نسبت به فهرستهاي چاپي داراي ثبات بهتري مي باشند. بدون هيچ چشمداشتي كتابخانه هاي مدرن بايد امانت الكترونيكي, فراهم آوري و كنترل بر نظامها داشته باشند و بايد دستيابي به آنها بوسيله ابزار يا وسايل ديگري, براي دنياي داده هاي رقمي و عواملي از انواع (عددي, كتابشناختي, تصويري و متني) فراهم گردد.
براي روشنتر شدن بهتر قوانين مربوط به ارتباطات الكترونيكي و ارتباطات غير الكترونيكي, بهترين روش براي نگهداري و دستيابي به داده هاي كوچك, بسته
هاي مجزاي متني, عددي و اطلاعات ديداري (مانند چيزهايي كه در خيلي از آثار مرجع يافت مي شود) مي باشند. هر يك از رسانه هاي ديگر, حوزه هايي دارند كه بهترين آن, مخصوصاً نشر كاغذي سرآمد رسانه ها براي دانش ارتباطات جمعي براي خواندن, نگهداري و حفاظت مي باشد.
از دسترسي آزادانه به دانش حمايت كنيد
دو تا از ارزشهاي توسعه يافته بوسيله لي فينكز بيان شده كه ارزشهاي دموكراتيك و پيشكاري مي باشند, درخواست يك ركورد و مسئوليت داشتن نسبت به كتابخانه همچون يك موسسه.
نسل آينده خواهند دانست كه ما فقط نگهداري و محافظت كرده ايم. اين يك مسئوليت سنگيني است و يك شخص بايد اهميت همه كتابخانه ها را بداند. در پي آن, ستودن ما از نگهداري و محافظت, آزادي فكر, براي مواد امروزي بايد ادامه داشته باشد. با اين وجود, اين يادداشتها اجازه خواهند داد كه پيشينه هايي از گذشته ظاهر نشوند كه نوعي مميزي و سانسور مي باشند.
كتابخانه ها, آرشيوي از دست آورده هاي بشري و مجموعه دانش قرون و عصرها مي باشند, اين قانون مهمي است كه بايد اول از همه هر تغيير تكنولوژيكي را در نظر بگيرند. كتابخانه ها, مركزي براي آزادي اجتماعي, سياسي و معنوي مي باشند يك جامعه واقعاً آزاد بدون كتابخانه هايي كه آزادانه براي همه در دسترس باشند, مجموعه اي ضد و نقيض است. يك جامعه با كتابخانه سانسور شده, جامعه اي است كه به درد حكومت ستمگر مي خورد به همين دليل كتابخانه ها بايد پيشينه هاي تمامي جوامع و اجتماع را نگهداري كنند و اين پيشينه ها را براي همه نسلهاي بعدي قابل دسترس سازند.
به گذشته افتخار كنيد و آينده را بيافرينيد
ما در عصري زندگي مي كنيم كه مقدار كمي از آن شناخته شده است و براي آگاهي رساندن به اعمال زمان حاضر بكار نمي رود. هر شخص مي تواند تاثيرات بد آن را روي جامعه, سياستها و زندگي روزانه كه ناديده پنداشته اند, ببيند. با توجه به اظهارات مشهور جرج سانتياناس ”كسانيكه از گذشته درس نمي گيرند محكوم به تكرار آن هستند.“ هيچكس نبايد به چيزهاي قديمي بپيوندد فقط به خاطر اينكه آنها قديمي هستند و هيچ شخص نبايد به چيزهاي گذشته به خاطر اينكه آنها قديمي هستند, بي توجه باشد.
كتابخانه هاي آينده نه فقط بايد بهترين حافظ گذشته باشند. همچنين يك حسي از تاريخ كتابخانه ها و ارتباطات بشري بايد باشند. بدون اينها, كتابخانه ها واكنش كامل از چيزي خواهد شد كه از آن به بعد گاهي اوقات مفيد بوده و گاهي اوقات مفيد نمي باشند, اما هرگز مركزي براي جوامع بشري نخواهند شد.
به خاطر ارزش تاريخي و ارزشهاي بادوام دانش و استمرار رسالت ما, كتابخانه هرگز نابود نخواهد شد. در پي اين بيان, زمان آينده در زمان گذشته ادامه خواهد داشت تا آنجايي كه بايد براي مبارزه با نوآوري, مورد پسند باشد, اما كتابخانه به يك تركيب معقولي از گذشته و آينده و با هوشياري, به روش بدون احساس و عاطفه نياز دارد.
منبع: فصل نامه كتاب- دوره :14- شماره 1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
تعداد بازديد اين صفحه: 597
|