تاريخ و زمان
پنجشنبه 9 فروردين 1403  
  جستجو
  بازديدها
تعداد بازديد از سايت: 1011847
تعداد بازديد اين بخش: 26250
در امروز: 462
اين بخش امروز: 9

  گوناگون
نقش اطلاع رساني در پيشرفت تحقيق و توسعه
تاسيس و گسترش كتابخانه ها در پهنه سرزمينهاس اسلامي و حتي تاثيري كه بر اننقال علوم به اروپا داشته اند ،نياز به تشريح ندارد . گفته مي شود ، تنها در كتابخانه اي مثل كتابخانه "الحاكم " در اندلس اسپانيا ، بيش از ۶۰۰ هزار جلد در همان ايام وجود داشته است .تفاوتهاي ديگر آموزشي تحقيقاتي در فرهنگ اسلامي كه پايه هاي نخست اطلاع رساني صحيح را نهادند، مثل تقسيم و ترتيب در علوم و يا احصاء مراتب علوم، نيز در واقع ، در آموزش و تعميم علوم نقشي داشتند .با اين مقدمه ، بايد اهميت فرهنگ و تمدن اسلامي را در حفظ ، انتقال و اشاعه دانسته هاي علمي به خوبي شناخت و با تاكيد بر ضرورت جبران فاصله و عقب ماندگيها و ناپيوستگيهاي ، تاريخي با شتابي بيستر وارد عصر كنوني شد .البته اين مسئله علاوه بر نقشي است كه در مكانيزمهايي از جمله "آموزشهاي شفاهي" و "تعميم آموزش " بايد پيگيري كرد .
● اهميت اطلاع رساني و ابعاد آن در جهان كنوني
عصري را كه آغاز كرده ايم ، به عنوان عصر دانايي ، ارتباطات و انفورماتيك ، يا عصر فرا صنعتي ناميد ه اند ، عصري كه به جاي " انقلاب صنعتي " در مرحله گذشته با " انقلاب اطلاعات " آغاز شده است .در اين عصر ، شتاب رشد كمي و كيفي دانش تا به آنجا رسيده است كه نرخ رشد جمعيت محققان ، بر نرخ رشد جمعيت جهان بسيار پيشي گرفته است ( جمعيت جهان هر ۵۰ سال دو برابر مي شود و جمعيت محققان علمي در كمتر از ۲۰ سال ). حاصل چنين شتابي ، توليد انبوه مقالات علمي و فرهنگي ، طرحهاي پژوهشي ، نشريات و كتب متنوع در سطح جهان است . حدود ۱۰۰ ميليون عنوان كتاب در كتابخانه هاي دنيا وجود دارد و قريب ۵/۲ ميليون مقاله علمي و فني ، سالانه از طريق بيش از ۳۰ هزار عنوان نشريه معتبر منتشر مي شود .علاوه بر اين ، افزايش كمي منابع علمي ،تنوع و اشكال مختلف اطلاعات نيز درخور اهميت است . كتاب ، مجله ، منابع سمعي و بصري و الكترونيك كه نقشهاي مختلفي در اشاعه اطلاعات و آموزش و تحقيق به عهده گرفتته اند ، از اين جمله اند . وجود اين مسائل ، بيش و پيش از هر چيز ، ضرورت " ذخيره و بازيابي اطلاعات " را پيش آورده است . و بر اين اساس ، به صراحت مي توان گفت كه اصليترين مشخصه اين عصر " چگونگي توليد و توزيع اطلاعات " است . سخنراني جناب آقاي دكتر معين ، وزير محترم [ وقت ] وزارت فرهنگ و آموزش عالي در مراسم افتتاحيه تخستين سمينار " بررسي نقش اطلاع رساني در تحقيق و توسعه ". تهران ۱۸ ارديبهشت ماه ۱۳۷۲ .در اين عصر ، سازماندهي ، انباشت و بازيابي اطلاعات جاي قدرت ماشين و ماهيچه انسان را گرفته است .اين مسئله تا به آنجا رسيده است كه شاخص عقب ماندگي و پيشرفت جوامع بشري به تدريج به جاي " درآمد سرانه " به " ميزان اطلاعات سازمانيافته و قابل دسترسي " تغيير يافته است . اطلاعات و اطلاع رساني و به تعبير و سيعتر انفورماتيك ، به طور كامل امروزه و در آتي نقش بسيار عميقي را در توسعه اقتصادي جوامع به عهده گرفته و اكنون به عنوان ابزاري براي تحقق امنيت ملي نيز درآمده است . انفورماتيك ، قويترين ابزار تبديل دانايي به روش و بالعكس كسب دانايي و توسعه آن در همه زمينه ها براي ملل پيشرفته است . سهم ملل مختلف در بازار جهاني آتي ، در تمام زمينه ها متناسب است با مقدار دانايي ايشان . يعني رفاه و توسعه ، امنيت و استقلال ملي ، تابع حجم دانايي هر ملتي و توان ايشان در تبديل اين دانايي به دانش ، براي تحقق اهداف خود و در كشورهاي پيشرفته هدايت و نظام بخشيدن به فرآيند اطلاعات است .نظر به گستردگي عوامل مختلف و موثر در يك فرآيند اطلاع رساني ، كه امروزه بسيار گسترده بوده و به صورت يك رشته تخصصي علمي درآمده است ، و براي هماهنگي و تسريع در عرضه خدمات اطلاع رساني و همچنين احتراز از اتلاف توانها، مشاركت و معاضدت همه دست اندركاران ذي ربط را تاكيد مي كند.تدوين يك مدل اساسي تحت عنوان نظام ملي اطلاع رساني و تعيين حدود و وظايف تمامي نهادها و دستگاههاي ذي ربط در انجام ، عرضه و بهره برداري از اين امر يك ضرورت جدي است .در چارچوب نظام ملي اطلاع رساني كشور ، با مشاركت بخشهاي آموزش عالي و تحقيقات ، مراكز اطلاع رساني ، سازمان برنامه و بودجه و ساير دستگاههاي اجرايي و خدماتي ، ظوابط تهيه و تنظيم اطلاعات ، ظوابط بهره برداري ، نقش و وظيفه نهادهاي ذي ربط در انجام زيرساختهاي فيزيكي ارتباطات ، اصلاح مقررات و تدوين مقررات جديد ، به منظور تسهيل امر تهيه و بهره برداري از اطلاعات در كشور تعيين خواهد گرديد.
● اطلاعات و زمينه هاي آموزش
به دليل سهل الوصول بودن شبكه هاي اطلاع رساني و تحول تكنولوژيك ارتباطات ، سرعت و ارزاني اطلاع رساني جديد ، شايسته اهميت فراوان است .سيستمهاي جامع اطلاعاتي كه روشهاي سريع دستيابي به منابع اطلاعاتي را جايگزين اهميت ذخيره و گردآوري منابع كرده است ، تامين اطلاعات بدون در نظر گرفتن مكان خود يا مكان منابع و خدمات را پيش آورده است. در اين سيستم كه " سرعت دستيابي به منابع " و " تراكم و انفجار اطلاعات " ويژگي آن است نظام آموزشي ، زير بار سنگين اطلاعات علمي احساس فشار شديد نموده و تحولي شتابان ضرورت مي يابد . لذا آموزش بايد در فراگرد گردش اطلاعات ، جذب و متحول شده و به صورت يادگيري مستمر و پويا درآيد .انفورماتبك به طور عام ، دربرگيرنده كليه فرآيندهاي تهيه و تنظيم اطلاعات ، پردازش اطلاعات و بازيافت اطلاعات است و به تدريج هر شاخه اين حوزه ، خود دنياي وسيعي از علم و تكنولوژي گرديده است كه از تركيب اين شاخه ها ، كاربردهاي وسيعي من جمله اطلاع رساني به دست مي آيد. لذا لازم است در فعاليتهاي مختلف مربوط به اين حوزه ، غور وسيعتري صورت گرفته و قطبهاي شاخص و تعيين كننده در رشد و توسعه اين علم ، شناخته و تقويت شوند كه از رهگذر تقويت آنها بتوان به كاربردهاي بيشتر و وسيعتري دست يافت .
● اطلاع رساني و پژوهش
جامعه كنوني داراي ويژگيهاي تازه است . تحولي كه به صورت " نشر الكترونيك ،" پست الكترونيك " و نگهداريهاي نوين مدارك به منصه ظهور رسيده است ، براي محققان و تحقيقات علمي شرايط تازه اي پيش آورده است . اينكه تهيه ، ارسال ، انتشار ، آرشيو ، نقد و بررسي گزارشهاي علمي و تحقيقاتي از موانع و محدوديتهاي كنوني رها مي شوند و با جمع شده بموقع در پايگاههاي اطلاع رساني امكان استفاده و بررسي بيشتري را فراهم مي آورند ، اينكه مدارك جاي خود را به اطلاعات در زمان و مكان مورد نياز مي دهند ، مبين آن است كه رابطه ميان تحقيقات و محققان با نظام اطلاع رساني ، رابطه اي حياتي ، پويا و تنگاتنگ شده است.در چنين وضعيتي ، اشاعه اطلاعات براي توسعه پژوهش ، به مراتب اهميتي بيشتر از ذخيره مدارك يافته است امري كه متاسفانه در كشور ما بعضا ديده شده با تمركز و ذخيره سازي اطلاعات و انحصار آن ، در راه رشد و توسعه تحقيقات موانع جدي به وجود آورده مي شود ). سازماندهي اطلاعات و دانايي ايجاب مي كند كه بويژه در شرايطي مثل محدوديتهاي منابع مالي در جهان سوم از طريق نظام دادن به شبكه هاي اطلاع رساني و تعميق فرهنگ اطلاع رساني، بويژه تهيه منابع واسطه اي مثل چكيده نامه ها، نمايه نامه ها ، كتابشناسيها و ....اين امر تحقق يابدبه طوركلي لازم است براي تبديل وضعيت كشور از يك مصرف كننده خدمات انفورماتيكي (اعم از سخت افزار و نرم افزار ) به يك توليد كننده و ارائه كننده خدمات انفورماتيك نيز اقدام جدي صورت گيرد.انفورماتيك به طور مصطلح تركيبي از سخت افزار و نرم افزار است و هر يك از اين دو بخش ، حاوي ارزش افزوده خاص خود مي باشند . لذا نظر به توسعه صنعت الكترونيك و تاثير شگرف تكنولوژي نيمه هاديها و نحوه ساخت (مدار هاي ) مجمعهاي بسيار بزرگ مشهور به ، (Very Iarge scale circuit) VLSI كه باعث سهولت طراحي و ساخت سيستمهاي بزرگ و تقليل هزينه آنها گرديده است ، به طوري كه اكنون ارزش افزوده بخش سخت افزار در سطح بين المللي در حدود ۳ تا ۵% سرمايه گذاري مي باشد ، بسياري از عرضه كنندگان سخت افزار مايل به فروش محصول با نرم افزارهاي كاربردي مي باشد .نرم افزار يا واسطه تبديل دانايي به روش انجام كار كه تجلي تراوشات فكري – انساني متخصصان است ، گران قيمت ترين بخش انفورماتيك و همچنين مهمترين قسمت نيز مي باشد . رشد اين بخش اكنون به حدي است كه بسياري از سخت افزارهاي پيچيده را نيز با كمك نرم افزارهاي خاص طراحي و به طور اتوماتيك مي سازند . لذا پرداختن به نرم افزار و بخصوص نرم افزارهاي اساسي و بزرگ بسيار حياتي است. متاسفانه تا كنون به علت ضعف توانايي داخلي در نوشتن نرم افزارهاي بزرگ، كارهاي اساسي ملي به عهده تعويق افتاده است و انجام آنها از طريق منابع خارجي مستلزم هزينه و تسلط بيگانگان بر شئون ملي و حياتي ما خواهد بود . مثل شبكه حمل و نقل پولي بانكي ، شبكه ثبت احوال ملي و .....علي هذا ، پيشنهاد مي شود كه كليه نهادها و دست اندركاران حوزه انفورماتيك ، نسبت به تدوين يك برنامه جامع و استراتژيك انفورماتيك براي كشور ، احساس تعهد و مسئوليت نموده و ضمن معاضدت در اين امر با اهداف اساسي :
۱) دستيابي به توان توليد نرم افزارهاي بزرگ و اساسي
۲) دستيابي به توان طراحي و ساخت سخت افزارهاي مورد نياز با رعايت اولويت اقتصادي توليد به تدوين يك برنامه استراتژيك ملي بپردازند . انشاءا.... ازره آورد تحقيق اجراي اين برنامه ها قادر خواهيم بود ، از طريق ايجاد ارزش افزوده اي عظيم ، در تقويت اقتصاد ملي و تحقيق اهداف توسعه فرهنگ اجتماعي و اقتصادي و استقلال همه جانبه كشور ، گامهاي موثري برداريم . مجددا از همه همكاران محترم پژوهشگر و دانشگاهي و دست اندركاران سمينار تشكر مي كنم و با تقدير از ابتكار ارزشمند تشكيل كميته همكاريهاي اطلاع رساني ، آن را اقدام و مقدمه مباركي براي شكل گيري و ايجاد نظام ملي اطلاع رساني كشور مي دانم .
فصلنامه علوم اطلاع رسان

منبع:www.aftab.ir

تعداد بازديد اين صفحه: 426
خانه | بازگشت | ksguest (ksguest)

طراحی، پیاده سازی و اجرا توسط شبکه ملی مدارس ایران ( رشد )

www.roshd.ir Powered By Sigma ITID.