|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
طرح تشكيل كتابخانه‌هاي كلاسي ويژه مدارس ابتدايي |
مقدمه:
بي‌گمان، يكي از بزرگترين و مهمترين اهداف آموزش و پرورش در نظام جمهوري اسلامي، رشد شكوفايي استعدادها و خلاقيت‌هاي دانش‌آموزان است كه اين امر مهم، ميسر نمي‌گردد مگر اينكه كتابخانه‌هاي آموزشگاهي در كليه‌ي مدارس، توسعه بيشتري يابد.
همانطوري كه مي‌دانيم، كتاب و كتابخواني در جامعه امروز ما از يك اهميت ويژه‌اي برخوردار است و اساساً رشد فرهنگي يك جامعه، بستگي به ميزان كتابخوانان آن جامعه دارد و ملتي و قومي مي‌تواند مدعي باشد كه از يك فرهنگ متعالي و پويا برخوردار بوده كه فرهنگ كتابخواني در زير ساخت آن جامعه ريشه دوانيده باشد.
و اما، يكي از بهترين روشهاي ايجاد انگيزه به مطالعه در جامعه، بويژه در ميان قشر دانش‌آموز، تلاش در جهت تشكيل «كتابخانه‌هاي كلاسي» در پايه‌هاي ابتدايي و پيش دبستاني و مشاركت معلمان در شكل‌گيري اين امر مي‌باشد.
بي‌ترديد، اگر دانش‌آموزان دوره‌ي ابتدايي و در واقع كودكان و نوجوانان، انس و الفت بيشتري با كتاب و كتابخواني داشته باشند و در راستاي علاقه‌ي آنان برنامه‌ريزي گردد در آينده‌ي نه چندان دور، اين انس و الفت با كتاب در ميان كودكان و نوجوانان بيشتر شده و مطالعه به عنوان يك « عادت پسنديده» در وجودشان شكل مي‌پذيرد كه قطعاً در پيشرفت و ترقي جامعه بسيار كارساز خواهد بود.
بنابراين جهت تحقق و شكل‌پذيري اين امر مهم و در راستاي فرمايش مقام معظم رهبري كه «بايد كتاب همواره مسئله‌ي اصلي در جمهوري اسلامي باقي بماند» طرح تشكيل«كتابخانه كلاسي» جهت اجرا در مدارس دوره‌ي ابتدايي تقديم مي‌گردد.
الف) تعريف:
كتابخانه‌اي كلاسي، به كتابخانه‌اي گفته مي‌شود كه براي ارتقا سطح علمي، فرهنگي و تربيتي دانش‌آموزان دوره‌ي ابتدايي، در داخل هر كلاس تشكيل مي‌گردد تا همه‌ي دانش‌آموزان بتوانند به طور هماهنگ، راحت‌تر و بهتر با همكاري معلمان كلاس مربوطه، كتابهاي مورد نياز خود را در اختيار بگيرند و مطالعه نمايند.
ب) اهداف:
توسعه و ترويج فرهنگ كتاب و كتابخواني در ميان دانش‌آموزان دوره‌ي ابتدايي.
ايجاد انگيزه اي بيشتر جهت مطالعه‌ي نونهالان با روشهاي صحيح و علمي زير نظر معلم مربوطه.
آشنايي بيشتر دانش‌آموزان دوره‌ي ابتدايي با كتب غير درسي، بويژه با كتابهاي فرهنگي، عملي و تربيتي
ايجاد روحيه ي عادت به مطالعه و انس و الفت بيشتر دانش‌آموزان دوره‌ي ابتدايي با كتاب و كتابخواني
مشاركت مستقيم معلمان دوره‌ي ابتدايي با فعاليت‌هاي كتاب و كتابخانه.
استفاده از روش «ديداري» جهت آشنايي بيشتر و مطلوب‌تر دانش‌آموزان با كتابهاي غير درسي.
تشويق دانش‌آموزان به خلاصه نويسي كتابهاي كتابخانه كلاسي و ارائه‌ي آن به همكلاسي‌هاي خود زير نظر معلم مربوطه.
در دسترس بودن كتاب‌ها و برانگيختن شوق و انگيزه‌ي هر چه بيشتر دانش‌آموزان به امر مطالعه.
معرفي «كتاب نمونه» با عنوان كتاب «كتاب هفته» توسط معلم كلاس يا دانش‌آموزان
ايجاد زمينه‌هاي مناسب‌تري در راستاي توسعه و تجهيز بهتر كتابخانه‌هاي مركزي مدرسه (كتابخانه‌ي مادر)
ويژگيهاي طرح:
از آنجايي كه مسئول كتابخانه كلاسي، معلم مربوطه و يا ارشد كلاس (مبصر) خواهد بود لذا از جهت نيروي انساني و تامين نيروي كتابدار صرفه‌جويي بسياري خواهد شد.
كتاب، هميشه در اختيار دانش‌آموز قرار دارد و معلم مي‌تواند از تمامي فرصت‌هاي مناسب دانش‌آموزان براي راهنمايي آنان به «مطالعه صحيح» استفاده كند.
معلم مي‌تواند همواره در ميزان مطالعه و نوع مطالعه‌ي دانش‌آموزان خود نظارت كافي داشته باشد و سير مطالعاتي دانش‌آموزان را به مسيري مشخص، هماهنگ سازد.
هزينه‌ي تشكيل و توسعه‌ي« كتابخانه‌ي كلاسي» قطعاً بسيار كمتر است و معلم با مشاركت دانش‌آموزان راحت مي‌توانند آن را اداره كنند.
وجود كتابخانه در كلاس به معلم اين امكان را مي‌دهد كه دانش‌آموز را به روشهاي صحيح مطالعه و درست‌خواني و استفاده‌ي مناسب از كتاب و كتابخانه راهنمايي كند.
با توجه به اينكه كتابخانه‌ي كلاسي توسط خود دانش‌آموزان اداره مي‌شود لذا جهت اشاعه‌ي فرهنگ مسئوليت پذيري ميان نونهالان و دانش‌آموزان دوره‌ي ابتدايي بسيار مفيد خواهد بود.
دانش‌آموزان هر وقت كه بخواهند مي‌توانند با هماهنگي مسئول كتابخانه كلاسي از كتابهاي مورد نياز خود استفاده نمايند.
ضوابط و نحوه اجراي طرح:
وظايف اداره‌ي كل امور فرهنگي و هنري:
1-1= تبيين ضرورت اجراي طرح مذكور در «شوراي ترويج كتابخواني و ايجاد كتابخانهها در مدارس و مراكز آموزشي و فرهنگي»
2-1= برآورد هزينه كلي اجراي طرح و تقديم آن به شوراي ترويج.
3-1= تخصيص رديف ويژه‌اي در سازمان برنامه و بودجه جهت اجراي مطلوب طرح در مدارس.
4-1= تخصيص اعتبار لازم در ادارات كل آموزش و پرورش استان‌ها جهت اجراي طرح.
5-1= تهيه و ارسال فهرست كتب مناسب ويژه‌ي كودكان و ارسال آن به استان‌ها (چاپ نشريه كتاب نما).
6-1= ارزشيابي از طرح، با نظر خواهي از معلمان، دانش‌آموزان و كارشناسان كتاب.
7-1= بررسي و نظارت دقيق بر شيوه‌ي عملكرد مناطق و شهرستان‌هاي مشمول طرح در اجراي مطلوب آن و بازديد از استان‌ها جهت بررسي ميزان موفقيت طرح.
تذكر:
اين طرح در سال اول فقط در 20% از مدارس استانهاي كشور اجرا مي‌شود و در سالهاي بعد نيز با توجه به شرايط محلي و مدارس توسعه و گسترش مي‌يابد.
2= وظايف ادارات كل اموزش و پرورش استان‌ها:
1-2= تبيين اهميت طرح و ضرورت اجراي دقيق ان در شوراي ترويج كتابخانه‌هاي استان توسط كارشناسي فرهنگي و هنري.
2-2= پيگيري و جذب اعتبار تخصيص يافته جهت اجراي طرح.
تخصيص اعتبار لازم به ادارات آموزش و پرورش شهرستان‌ها و مناطق جهت اجراي مطلوب طرح.
4-2= تخصيص و جذب سرانه كتاب و 5% انجمن اوليا و مربيان و ابلاغ آن به شهرستان‌ها و مناطق جهت اجراي مطلوب طرح.
5-2= ارسال فهرست كتابهاي مناسب دوره‌ي ابتدايي به مناطق و شهرستان‌ها.
6-2= ايجاد هماهنگي لازم با سازمان‌ها و نهادها و افراد حقيقي براي جذب كمكهاي مادي و امكانات مورد نياز تجهيز كتابخانهها.
يادآوري:
فهرست كتابهاي مناسب ويژه‌ي كودكان از طرف شوراي نقد و بررسي كتاب اداره كل امور فرهنگي و هنري تهيه خواهد شد.
7-2= بررسي و نظارت دقيق بر شيوه‌ي عملكرد مناطق و شهرستان‌ها در اجراي مطلوب طرح و ارسال گزارش به اداره كل امور فرهنگي و هنري.
8-2= تهيه‌ي قفسه‌هاي مناسب جهت كتابخانه‌ي كلاسي به طور هماهنگ و يكنواخت.
يادآوري:
- پيشنهاد مي‌شود قفسه‌هاي كتاب به اندازه 80*100 باشد و بايد طوري طراحي شود كه قابل نصب بر روي ديوار داخل كلاس باشد. در ضمن تصوير اين قفسه و يا يك نمونه‌ي ساخته شده جهت بهر‌ه‌برداري از طريق اداره كل امور فرهنگي و هنري به استان ارسال خواهد شد.
9-2= ارزشيابي از طرح و نظر خواهي از معلمان و دانش‌آموزان مقطع ابتدايي.
10-2= تهيه‌ي كتاب مناسب و وسايل و لازم كمك آموزشي بويژه نشريات مختلف مناسب با گروه سني دانش‌آموزان و ارسال آن به مدارس مشمول طرح.
11-2= هماهنگي با صدا و سيما و رسانه‌هاي ديگر جهت معرفي «كتابخانه كلاسي» در سطح استان و
3= وظايف ادارات آموزش و پرورش مناطق و شهرستان‌ها:
1-3= نظارت و پيگيري كافي جهت اجراي هرچه بهتر طرح در مدارس توسط كاردان فرهنگي و هنري.
2-3= اقدام مقتضي در خصوص جذب و تخصيص اعتبار لازم به آن دسته از مدارسي كه مشمول طرح مذكور مي‌باشند.
3-3= پيگيري لازم در خصوص تخصيص اعتبار سرانه كتاب و 5% انجمن اوليا و مربيان به مدارس مقطع ابتدايي.
4-3= ارسال فهرست كتابهاي مناسب به خمدارس ابتدايي (ارسال ماهنامه كتاب‌نما)
5-3= بررسي و نظارت دقيق بر شيوه‌ي عملكرد مدارس مشمول طرح.
6-3= ارزشيابي دقيق از طرح مذكور با نظر خواهي از معلمان و بويژه دانش‌آموزان دوره‌ي ابتدايي.
ضوابط اجراي مطلوب طرح در مدرسه:
1-4= مسئوليت اجراي مطلوب طرح، تهيه‌ي كمد كتابخانه‌ي كلاسي، تهيه‌ي كتابهاي مورد نياز و ديگر وسايل تجهيزات بر عهده‌ي ستاد ترتبيتي مدرسه خواهد بود.
2-4= پيگيري اجراي مطلوب طرح و هدفمند بودن آن و همچنين ارزشيابي دقيق از كيفيت و چگونگي اجراي آن بر عهده «مربي پرورشي» و ستاد تربيتي مدرسه خواهد بود.
3-4= معلم هر كلاس مسئول «كتابخانه كلاسي» در كلاس خود خواهد بود، البته معلم مي‌تواند ارشد كلاس(مبصر) را با نظارت دقيق خودش به عنوان مسئول كتابخانه انتخاب نمايد. و همچنين به جهت مشاركت دانش‌آموزان و ايجاد انگيزه‌ي بيشتر در كودكان و نوجوانان در راستاي مسئوليت‌پذيري آنان، معلم كلاس مربوطه مي تواند هر هفته 2 نفر از دانش‌آموزان علاقمند به كتاب و كتابخواني كلاس خود را به عنوان دستياران مسئول كتابخانه انتخاب نمايد تا جهت نگهداري صحيح و منظم كردن كتاب‌ها و تميز نگه داشتن كتابخانه به مسئول كتابخانه كمك نمايند.
در ضمن اين شيوه ي مطلب و به صورتي برنامه‌ريزي شود كه تا پايان سال، هر دانش‌آموز حداقل يا دوبار مسئوليت را پذيرا شده باشد.
4-4= معمل كلاس مربوطه، جهت تشويق هر جه بيشتر دانش‌آموزان و انس بيشتر آنان با كتاب، تربيتي اتخاذ نمايد، هر روز يك جلد از كتابهاي كلاس خود را جهت دانش‌اوزان به طور كامل معرفي نموده و ويژگيهاي خوب آن كتاب را براي دانش‌آموزان بازگو نمايد. اين كار ارزشمند و هدفمند موجب مي‌شود تا پايان سال تحصيلي، دانش‌آموزان كلاس، تمامي كتابهاي كلاسي خود را بشناسند.
يادآوري1= معلم كلاس مي‌تواند با همكاري دانش‌آموزان، هر هفته يك كتاب را با عنوان «كتاب هفته» بررسي و به شيوه‌ي تحليلي معرفي نموده و در تابلوي اعلانات داخل كلاس نصب نمايد.
يادآوري2= جهت آشنايي بيشتر معلمان مشمول اين طرح، كلاس‌هايي از طريق دوره‌هاي ضمن خدمت در راستاي آشنايي با ادبيات كودكان و نوجوانان برگزار خواهد شد، در ضمن معلمان مربوطه در نشريه «كتاب‌نما» به طور غير مستقيم با نقد و بررسي كتاب نيز آشنا خواهند شد.
5-4= بهتر است از ميان دانش‌آموزان هر كلاس «بهترين كتابخوان» در پايان هر فصل انتخاب و در مراسم آغازين مدرسه و يا در مراسم ديگر، از طرف اولياي مدرسه، به شيوه‌اي پسنديده مورد تقدير قرار گيرند.
اقدامات عملي و شيوه‌هاي اجرايي:
1. در هر سال تحصيلي، حداقل تعداد 20% از مدارس دوره ابتدايي با رعايت دقيق ضوابط تحت پوشش طرح«كتابخانه كلاسي» قرار خواهند گرفت.
2. براي هر كلاس، ميانگين 30 نفر دانش‌آموز و به ازاي هر دانش‌آموز ابتدايي 7 جلد كتاب، جمعاً در هر كلاس به 210 جلد كتاب نيازمند مي‌باشيم كه در طول سالهاي اجراي طرح به مرور مي‌بايد از طرق مختلف تهيه شود.
3. براي هر كلاس يك قفسه يا كمد كتابخانه به اندازه 80*100 چوبي يا فلزي تهيه و در جاي مناسبي بر روي ديوار نصب گردد. در ضمن پيشنهاد مي‌شود «كتابخانه كلاسي» داراي قفل و در شيشه‌اي باشد و در مدارس دو نوبت در دو طبقه مجزاي از هم قرار گيرد.
4. پيشنهاد مي‌گردد در كنار كتابخانه كلاسي يك تابلوي اعلاناتي نصب گردد تا «كتاب هفته» و كتابهاي برگزيده معرفي و در تابلو نصب شود.
اداره كل امور فرهنگي و هنري
|
|
|
|
|
|