فراريان خوارج، مكه را مركز عمليات خود قرار داده بودند و سه تن از آنان به اسامى «عبدالرحمن بنملجم»، «برك بن عبد الله» و «عمرو بن بكر» در يكى از شبها ضمن گفتوگو به اين نتيجه رسيدند كه معاويه و عمرو عاص و على(ع) بايد از ميان برداشته شوند... خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)- برگي از تاريخ سال 40 هجري قمري ورق خورد و به 19 ماه رمضان آن سال رسيد؛ روزي كه سجده گاه امام عشق و نيايش و مهر، از بغض عدالت و دين داري اش به خون پاكش آغشته شد. نداي " فزت و رب الكعبه " اركان زمين و آسمان ،با ضربه شمشير زهر آلود عبدالرحمن بن ملجم در آسمان پيچيد و حسرتي تلخ را در گفته شيرين علي(ع) ماندگار كرد. بستري مهيا شد تا آخرين ساعات و لحظه هاي اميرالمومنين(ع)را تا شب 21 رمضان در آغوش كشد. نزديكان و اصحاب علي (ع) در آن لحظه ها نيز از گوهر سخنانش بي نصيب نبودند...
در سالروز شهادت گوهر بي بديل خاندان عصمت و امامت و آبشار نور و معرفت، امام علي (ع)، ايبنا نگاهي اجمالي دارد به برخي ازكتاب هايي كه در باره ايشان نوشته شده اند.
«سيماى على(ع) به روايت اهل سنت»
اين كتاب، ترجمه فارسى كتاب «على و السنة» تأليف علامهسيد هاشمبحرانى است كه توسط محمد امينى ترجمه شدهاست. اين كتاب، علاوه بر ترجمه، با تحقيق و مدركيابى دانشمند فقيد، نجمالدين شريفعسكرى و با افزودهها و توضيحاتى از دكتر سيدحسن افتخارزاده و فهرستهاي فنى همراه است.
اين كتاب كه در بهار سال 1378 از سوى مؤسسه انتشارات مهام منتشر شده، پس از سخن ناشر، پيشگفتارى در زندگى مولف آمده وسپس متن كتاب حاوى 193 حديث در مناقب اميرالمومنين(ع) به نقل اهل سنت آورده شدهاست. در متن كتاب، عربى روايات همراه با اعراب نيز آورده شده و احاديث باشماره و علامت ستاره از هم جدا شده ودر زير هر حديث توضيحات و پى نوشتهاى مربوطه آورده شدهاست. توضيحات وتعليقات افزوده شده بركتاب، دو بخشاند: قسمتى مربوط به دكتر افتخارزاده سبزوارى است كه توضيح دهنده مفاهيم غامض آن روايات است. قسمت ديگر توضيحاتى درباره معرفى منبع روايت و راوى حديث، مدارك روايت و ... را در بر مىگيرد كه تحقيق نجمالدين شريفعسكرى است.
«اصل الشيعه و اصولها»
مؤلف كتاب «أصل الشيعه و أصولها» شيخ محمدحسين آل كاشف الغطا، همزمان طى مدارج علمى و رسيدن به درجه اجتهاد، علم كلام و فلسفه را در محضر اساتيدى چون مرحوم شيخ احمد شيرازى و ميرزا محمد باقر اصطهباناتى و شيخ محمدرضا نجفآبادى آموخت.
براى تبيين نقش شيعيان در علوم اسلامى، آية الله سيد حسن صدر، تأسيس الشيعة الكرام لفنون الإسلام را و براى پاسخگويى به لغزشهاى جرجى زيدان و پاسخ به سمپاشىهاى مجامع فرهنگى مصر مخصوصا نوشتههاى احمدامين مصرى، مرحوم شيخ محمدحسين كاشفالغطاء، المراجعات الريحانيه و النقود والزدود و أصل الشيعه و اصولها و براى ارائه فهرستى از آثار علماى شيعه مرحوم حاج آقا بزرگ تهرانى الذريعه الى تصانيف الشيعه را نوشتند كه به حق بزرگترين دائرة المعارف كتابشناسى شيعى به شمار مىرود.
اصل الشيعه و اصولها: اين اثر براى معرفى شيعه به ديگران و روشنگرى افكار واذهان كسانى است كه دستى از دور بر آتش دارند. روش مؤلف در اين كتاب فقط دفاع است و بس. او خود در مقدمه چاپ دوم مىگويد: اولين شرط پيروزى اسلام بستن باب مجادلات مذهبى است به صورت صد در صد. پس اگر كسى خواست مذهبش را ترويج كند، نبايد با نيش، دلديگران را ريش كند و شرط مهمتر آنكه هر مسلمانى در دل خويش پيوند اخوت اسلامى را محكم گرداند و براى برادر، همان بخواهد كه براى خود مىخواهد.
در اين اثر با شرحى درباره پيدايش و گسترش شيعه ثابت مىكند كه شيعيان، نخستين صحابيان پيامر(ص) بودهاند. سپس عوامل گسترش تشيع پس از آن حضرت را شرح مىدهد و با اثبات اينكه شيعه ريشه در عصر پيامبر(ص) دارد و نزديكترين فرقه به قرآن و عترت است، بحثى كوتاه درباره بنى اميه و بنىمروان و جنايات آنان مطرح و ثابت مىكند شيعه يك مذهب اسلامى است نه جنبشى سياسى يا ايرانى.
«امام على(ع) در قرآن از ديدگاه اهل سنت»
كتاب امام على(ع) در قرآن از ديدگاه اهل سنت، تأليف ابوالفضل يغمائى كه از سوى انتشارات أحسن الحديث ، در 208 صفحه و شمارگان 3000 نسخه، تابستان 1378منتشر شدهاست، بازگو كننده گوشهاى از فضايل مولى على(ع) در قالب بعضى از آيات كريمه قرآن مجيد است. در اين اثر تلاش شده از ديدگاه دانشمندان اهل سنت و جماعت ، احاديثى كه در شأن نزول يا تفسير يا تأويل بعضى از آيات به عنوان فضيلتى از فضايل مولىالموحدين اميرالمؤمنين على(ع) وارد شده، بيان شود.
كتاب مزبور شامل مقدمه، متن كتاب و يك فصل در انتهاى كتاب تحت عنوان ملحقات است.
در بخش تفسير اين كتاب، مؤلف بهطور عمده از تفاسيرالميزان با ترجمه فارسى و تفسير مجمعالبيان با ترجمه فارسى و تفسير نمونه استفاده كردهاست.
«امام علي(ع) و خوارج»
امام علي (ع) و خوارج تاليف علامه سيدجعفر مرتضيعاملي با ترجمه دكترمحمد سپهري در 670 صفحه و شمارگان 1500 نسخه از سوي انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي منتشر شده است. خوارج گروهي در قرن نخست هجري و در جنگ صفين و داستان رسواي حكميت پا به عرصه تحولات سياسي مذهبي گذاشتند و با اتخاذ مواضع نابخردانه و انجام اقدامات سراسر خشونت، مسير تاريخ اسلام را عوض كردند. هرچند در ميان ياران و سپاهيان امام علي(ع) چهرههاي با اخلاص و فداكاري حضور داشتند كه با اعتقاد و خردگرايي و بدور از تاثيرپذيري از احساسات و عواطف گذرا حاضر بودند در اجراي دستورها و خواستههاي امام و مقتداي خويش حتي جان خود را فدا كنند اما بخش عمدهاي از نيروهاي سپاه حضرت را مردماني تشكيل مي دادند كه با افكار، انديشه ها و مفاهيم او كه در حقيقت همان اسلام ناب بود، رشد نكرده و با مباني و اصول ارزشي امام آشنايي و همراهي نداشتند و اصولا برپايه آن تربيت نشده بودند.
اگرچه خوارج از صحنه مذهب و سياست برچيده شده و كسي از بازماندگان آنان در جهان اسلام شناخته نيست مگر عدهاي از مردماني كه خود را اباضيه مينامند و البته به رغم اشتراك در اصول و مباني با خوارج نخستين، به شدت از انتساب به اين فرقه كجانديش و منحرف دوري مي كنند اما هنوز روح و انديشه خارجيگري در بسياري از مردمان وجود دارد و گاه و بيگاه خودنمايي ميكند.
كتاب حاضر در 9 بخش، يكي از مطالعات و تحقيقات در اين زمينه است كه از جامعيت نسبي برخوردار است و موضوعات گوناگوني را در اين حوزه مورد نقد و ارزيابي قرار داده و ديدگاههاي ابتكاري ارزشمندي را ارائه كردهاست.
«انقلاب بزرگ على(ع) و دو فرزند بزرگوارش»
كتاب دو جلدي «انقلاب بزرگ علي(ع) و دو فرزند بزرگوارش» در يك مجلد توسط انتشارات علمى در 527 صفحه(جلد اول در 245 صفحه و جلد دوم در 282 صفحه) تأليف الفتنة الكبرى و با ترجمه جلداول دكتر سيدجعفر شهيدى، جلد دوم مرحوماحمد آرام منتشر شدهاست.
جلد اول اين كتاب درباره جريان كشته شدن عثمان است و مشتمل بر 31 فصل است. فصل اول درباره تكاپو و تلاش بشريت براى رسيدن به عدالت است و در فصل دوم در مورد اينكه اسلام توانسته در دورانهاى اوليه عدالت سياسى و اجتماعى را پياده كند.
در فصل سوم درباره رژيم اسلامى بحث مى شود. در فصل چهارم زندگينامه عثمان و شرايط زمانى حكومت او و نحوه انتخاب وي در شورى مىپردازد و در فصل پنجم به اولين مشكل عثمان يعنى كشته شدن هرمزان و دختر ابو لؤلؤ بهدست عبيد الله بن عمر و نيز به عزل و نصب فرمانداران توسط عثمان پرداخته مىشود. مقايسه بين عمر و عثمان در برخورد با قريش مطلبى است كه در فصل ششم مطرح مىشود و ...
جلد دوم اين كتاب كه به نام «على(ع) و دو فرزند بزرگوارش» ترجمه شده و مشتمل بر 58 فصل است.
نويسنده در فصل دوم مىپردازد به آثارى كه شورش و طغيان عليه عثمان از خود به جاى گذاشت و نيز بيان لياقت و شايستگى كه در حضرت على (ع) براى خلافت وجود داشت و اشاره مىكند به فضائل آن حضرت مانند تربيت در خانواده پيامبر(ص) و سبقت در اسلام، خوابيدن در بستر پيامبر در شب هجرت، پيمان برادرى با پيامبر(ص) و نيز گفتار پيامبر(ص) در موقع رفتن به تبوك كه «تو براي من چون هارونى براى موسى جز آنكه پس از من پيغمبرى نيست».
در فصل سوم مؤلف به مساله همكارى على (ع) با خلفاى سه گانه قبلى مىپردازد و مىگويد حضرت براى حفظ اسلام و بيزارى از فتنه هر سه خليفه را با شكيبايى تحمل كرد و سپس اشاره به مخالفت طلحه و زبير در موقعى كه مردم با هجوم و تهديد با على بيعت كرده بودند، مىپردازد و مىگويد على مخالفت اين دو بود .
«بهج الصباغة في شرح نهجالبلاغة»
نهجالبلاغه پس از كتاب خدا و سخنان حضرت محمد(ص)، گرامىترين ميراث عالم اسلام است.
از آغاز گردآورى نهجالبلاغه توسط شريف رضى (درگذشت 406 ق)علماى اسلام به شرح آن همت گماردند و تمام يا بخشهايى از آن را مورد بررسى قرار دادند و علامه شيخ محمد تقى تسترى(شوشترى) يكى از اين دانشمندان است. علامه شوشترى از نوابع دوران ما محسوب مىشد كه زندگانى خود را وقف تأليفات ارزندهاى در علوم مختلف اسلامى كرد.
بررسى شرح نهج البلاغه ايشان با نام «نهج الصباغة فى شرح نهج البلاغه» ارايه شده است.. آن مرحوم در كنار شرح نهجالبلاغه به تصحيح متن نهجالبلاغه نيز اهتمام ورزيده و اين امرى است خطير كه كمتر بدان توجه كردهاند.
كار ديگرى كه ايشان روى متن نهج البلاغه انجام داده، استناد نهج البلاغه و تطبيق متن آن با مصادر دست اول از كتب تاريخ، حديث و ادب است و در اين اثنا به برخى كاستيها و فزونيها پى بردهاست كه در ضمن شرح بدانها اشارت رفتهاست. ايشان در ديباچه كتاب برخى اشتباهات شروح نهجالبلاغه را يادآور شده و سبب تأليف كتاب را نيز شرح دادهاست.
علامه شوشترى درباره روش كار خود مى گويد: من قسمتهايى از نهجالبلاغه را شرح دادهام، در جنبههاى لغوى و نحوى زيادهروى نكردهام، و در شرح هر فقره به اندازه لازم بسنده كردهام. ديگر آنكه مطالب ديگران را با نامشان آوردهام و هر جا كه مطلب به كسى منتسب نيست، از اينجانب است.
ترتيب نهج البلاغه و تقسيم آن به خطبهها، نامهها، و كلمات قصار، طبق نظر جامع آن، شريف رضى (ره) بوده است و بر طبق موضوع جمعآورى نشدهاست. علامه شوشترى در شرح خود بر آن شد تا نهجالبلاغه را بر طبق موضوع تقسيم كند و براى هر موضوع چندين عنوان ترتيب دهد و بدين ترتيب به شرح موضوعى نهجالبلاغه همت گمارد. اين مجموعه داراى، شصت موضوع است كه برخى از اين موضوعات عبارت است از؛ توحيد، آفرينش آسمان و زمين و حضرت آدم(ع)، نبوت، امامت، داوريهاى آن حضرت، دوستان و دشمنان امام(ع)، قضا و قدر، خلفاى پيش از امام(ع)، جنگهاى آن حضرت، دنيا، قيامت، عبادات و معاملات، آداب معاشرت، آداب جنگ، فتنهها و بدعتها، زن، عقل، دل، شيطان و...»
چاپ نخست «بهج الصباغة» توسط مكتبةالصدر تهران، در بين سالهاى 1390 تا 1400 ق به انجام رسيد ولى كيفيت چاپ كتاب نامناسب بود واز جهت ويرايش و تصحيح نيز از وضعيت مطلوبى برخوردار نبود. چاپ جديد كتاب كه توسط انتشارات اميركبير در 14 جلد صورت گرفته، به نسبت از وضعيت مطلوبى برخوردار است و ويرايش و اعمال نكات فنى چاپ در آن مشهود است.
«جواهر المطالب فى مناقب الامام على بن ابى طالب(ع)»
اين كتاب به زبان عربى است و در دو جلد و با تحقيقات خوب درباره اسناد روايات و مطالب ان كه توسط حجتالاسلام شيخ محمدباقر محمودى صورت گرفته به چاپ رسيده. محقق در مقدمه خود بر اين كتاب در شرح حال مؤلف مطالبى آورده كه ما قسمتى از آن را به صورت ترجمه فارسى بيان مىكنيم. مؤلف محمد بن احمد بن ناصر بن خليفه بن فرح بن عبدالله بن عبدالرحمن، الشمس ابن الشهاب الباعونى الدمشقى الشافعى است. او در سال 780 در دمشق به دنيا آمد و همانجا رشد و نمو و قرآن و منهاج را حفظ نمود.
مؤلف در هر بابى مطالب مناسب با عنوان را بدون اينكه به حواشى و زوائد بپردازد مىآورد و اما در استناد مطالب به ذكر نام راوى اصلى و نام مولف و كتابى كه اين روايت در آن آمده اكتفا مىكند.
عناوين چند باب از كتاب براي آشنايى بيشتر خوانندگان با مطالب: ـ باب اول: در نسب شريف او كه همان نسب پيامبر(ص) است. ـ باب دوم: در نامهاى او ـ باب سوم: در اوصاف او و تاريخ ولادت او ـ باب چهارم: در اينكه او نخستين كسى است كه اسلام آورد ـ باب پنجم: تحت تربيت پيامبر(ص) بودن على(ع) از زمان طفوليت ـ باب ششم: در اينكه پيامبر(ص) او را از دوران كودكى تحت تكفل خود قرار داد ـ باب هفتم: در بيان هجرت او ـ باب هشتم: در اينكه او اول كسى است كه در بهشت را مىكوبد ـ باب نهم: در ويژگىهاى مخصوص او و اينكه براى پيامبر(ص) مانند هارون براى موسى است و ...
«حماسه غدير»
كتاب «حماسه غدير» در 348 صفحه تا سال 1377 با شمارگان 130 هزارنسخه منتشر شده و توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامى منتشر شدهاست. هدف اصلى مؤلف از تأليف اين كتاب معرفى و تجليل از كتاب(الغدير) و مؤلف آن علامه امينى است.
اين كتاب نشان دهنده اطلاعات وسيع نويسنده در علوم اسلامى مخصوصا در مباحث سياسى، اجتماعى و تاريخى است و بيانگر اين است كه نويسنده علاوه بر آشنايى با متون اصيل و كهن اسلامى، با كتب و مقالات جديدى كه توسط نويسندگان معاصر تأليف شده، نيز به ميزان قابل توجهى آشنا بودهاست.
مطالب اين كتاب بعد ازسرآغاز و مدخل به دو بخش تقسيم ميشوند:
بخش اول: يك سلسله مباحثى كه جنبه مقدماتى براى هدف اصلى كتاب دارد. بخش دوم: مباحثى درباره ارزش و اهميت كتاب «الغدير» و معرفى مولف آن و اهدافى كه از اين تأليف داشتهاست.
مولف در «سرآغاز» كتاب ضمن بيان اينكه سعادت كامل جامعه را ديندارى و دين باورى مىداند و به همه معلمان و متفكران بزرگ ارج مىنهد مىگويد: وحدت اسلامى در رأس همه آرمانها و افكارم جاى دارد البته وحدتى بر پايه شناخت و آگاهى و رويارويى با حقايق نه با تصور مصالح و ذبح حقايق. از اين رو كتابهايى مانند شافى سيد مرتضى، باب پنجم تجريد خواجه نصير طوسى، منهاج الكرامه علامه حلى، صراط المستقيم بياضى لبنانى، عبقات مير حامد حسين هندى، مراجعات سيد شرف الدين عاملى لبنانى، الغدير علامه امينى و همانندهاى آنها همه و همه «انسان نامه» است در مقياس جهانى و «اسلام نامه» و «اتحاد نامه» است نظر به داخله اقاليم قبله.
مولف در «مدخل»درباره «واقعه غدير» از نظر ذاتى و اثرات تاريخى و اجتماعى، اعتقادى و تربيتى و معنوى آن از زبان پيشوايان دينى و مفسران و تاريخ نگاران اسلامى مطالب متنوع و جالبى كه سرآغازش با تعبيرات كنائى و ادبى همراه با شور و احساس خاصى است، بيان مىكند .
ساير آثار مرتبط با اميرالمؤمنين علي(ع)
ـ منتخب نهجالبلاغه جديد ـ هزار گوهر جديد ـ ترجمه استناد نهجالبلاغه ـ يادنامه دومين و سومين كنگره نهجالبلاغه ـ در پيرامون نهجالبلاغه ـ روشهاى تحقيق در اسناد و مدارك نهج البلاغه ـ بخشى از زيبايىهاى نهجالبلاغه ـ عهدنامه امام على(ع) به مالك اشتر ـ در سايه سار حكمت علوى ـ منهاج الولاية(جلد اول و دوم) ـ پرتوى از نهجالبلاغه ـ درآمدى بر سياست و حكومت در نهجالبلاغه ـ تعليم و تربيت در نهجالبلاغه ـ نظام قضايى امير مؤمنان(ع) ـ قهر و مدارا در حكومت علوى ـ اصولگرايى علوى(ع) در چالش با ماكياوليسم اموى ـ سيره اميرالمؤمنين(ع) در برخورد با مخالفان جنگطلب ـ انتقادگرى و انتقادپذيرى در حكومت علوى ـ امام على(ع) و اصول برخورد با دشمنان ـ بيتالمال در نهجالبلاغه ـ مبانى آزادى و آزادگى انسان در انديشه سياسى امامعلى(ع) ـ احكام ولايى در حكومت علوى ـ جامعه علوى در نهجالبلاغه ـ نظرات سياسى در نهجالبلاغه ـ معاد در نهجالبلاغه ـ شرح بر صد كلمه اميرالمؤمنين(ع) ـ بازگشت به نهجالبلاغه ـ سخنان حكمتآميز نهجالبلاغه ـ آشنايي با نهجالبلاغه ـ اصلاحات در نهجالبلاغه ـ مهدى منتظر در نهجالبلاغه ـ انديشههاى اقتصادى در نهجالبلاغه ـ آشنايى با نهجالبلاغه امام على عليهالسلام ـ آفتاب نجف ـ أهلالبيت فىالكتاب والسنة ـ ارزش تاريخ در نهجالبلاغه ـ اصلاحات از منظر نهجالبلاغه ـ امام على(ع) و اصول برخورد با دشمنان ـ امام علي(ع) و خوارج ـ امامت و رهبرى ـ اميرالمؤمنين اسوه وحدت ـ اميرمومنان علي(ع) خورشيدي در افق بشريت ـ انديشههاى اقتصادى در نهجالبلاغه ـ اهل بيت در آيه تطهير ـ اوج ابلاغ ولايت واقعه غدير ـ پارههاي برجاي مانده كتاب فضائل علي و كتابالولاية ـ پاسداران حماسهء غدير ـ پندهاى كوتاه از نهجالبلاغه ـ پيشگوئيهاى اميرالمومنين(ع) ـ تساهل و تسامح از ديدگاه امام علي(ع) ـ جاذبه و دافعه امام علي(ع) ـ جامعه علوي در نهجالبلاغه ـ جنگهاى امام على(ع) در پنج سال حكومت ـ خورشيد كعبه(نگرشى به زندگى سياسى على(ع)) ـ داستانهاى الغدير تجلى اميرمومنان على(ع) ـ درآمدى بر سياست و حكومت در نهجالبلاغه ـ دنيا از ديدگاه حضرت على(ع) ـ رفتار علوى در كلام رهبر معظم انقلاب ـ سرمشق از سخنان حضرت على(ع) ـ سلوك علوى(راهبردهاى امام على در تربيت فرزندان) ـ سيره اميرالمؤمنين(ع) در برخورد با مخالفان جنگطلب ـ سيرى در نهجالبلاغه ـ سيفالواعظين والذاكرين(تاريخ تفصيلى جنگها) ـ عدالت از نظر علي(ع) ـ عدالت خواهى على(ع) ـ علائم مومنان در كلام علي(ع) ـ على از زبان على ـ على از زبان على، يا زندگى اميرمؤمنان على(ع) ـ على(ع) آينه عرفان ـ على كيست؟ ـ على(ع) و ارسال پرده كعبه ـ علي(ع) فاتح خيبر ـ عهـدنامـه حضرت علي(ع) با مالك اشتر ـ كمالالدين و تمامالنعمه ـ گفتگو در محضر اميرالمومنين على(ع) ـ مبانى آزادى و آزادگى انسان در انديشه علي(ع) ـ مشاهدات اميرمؤمنان(ع) ـ معاد در نهجالبلاغه ـ مولود كعبه ـ نظام قضايي اميرمؤمنان(ع) ـ نهجالبلاغه موضوعى ـ ولاءها و ولايتها ـ آرمانهاي حكومت از ديدگاه امام علي(ع) ـ امام على(ع) و اصول برخورد با دشمنان ـ حكومت علوي از نگاه امام خميني(ره) ـ عوامل ناپايداري حكومت علوي ـ نظام قضايي اميرمؤمنان علي(ع) ـ وظايف و مسؤوليتهاي حاكم در نگاه علي--(ع) ـ امام علي(ع) و حقوق بشر ـ غررالحكم و دررالكلم جلد(اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم و ششم) ـ سيماى امام علي(ع) در قرآن ـ عطر ولايت ـ گفتاراميرالمومنين على(ع) ـ الگوهاي رفتاري امام علي(ع)(امور قضايي، سياسي، حقوقي، معنوي و عبادي) ـ امام علي(ع) و تفريحات سالم ـ امام علي(ع) و علم و هنر ـ امام علي(ع) و مباحث تربيتي ـ امام علي(ع) و مديريت ـ امام علي(ع) و بهداشت و روان ـ سنت و بدعت در اذان از ديدگاه روايات و فقه اهل تسنن ـ مناظره علمي(ترجمهالمراجعات) ـ قضاوتهاي حضرت علي(ع)
منبع: ايبنا |