روز هجرت مهتاب اهل بيت 

دوشنبه 17 فروردين مصادف با دهم ربيع‌الثاني، سالروز وفات حضرت فاطمه معصومه(س) است. احاديث رسيده درباره آن حضرت، از مقام برجسته‏ آن بزرگوار در دانش و فضيلت حكايت مي‏كند. ايشان در منظر اهل‌بيت(ع) از مقام خاص و بالايي برخوردارند. به همين مناسبت «ايبنا» مروري دارد بر مهم‌ترين كتاب‌هايي كه در سال‌هاي اخير درباره شخصيت، زندگاني و كرامات اين بانوي بزرگوار منتشر شده‌اند./
به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، نام شريف آن بزرگوار فاطمه و مشهورترين لقب ايشان «معصومه» است. پدر بزرگوارشان امام هفتم شيعيان، حضرت موسى‌بن جعفر(ع) و مادرشان، حضرت نجمه خاتون(س) مادر امام هشتم نيز بودند.

آن حضرت در اول ذيقعده سال ١٧٣ هجرى قمرى در مدينه منوره به دنيا آمدند و در همان سنين كودكى، با مصيبت شهادت پدر گراميشان(در حبس هارون در شهر بغداد) مواجه شدند. ايشان از آن پس تحت مراقبت و تربيت برادر بزرگوارشان، حضرت على‌بن موسى‌الرضا(ع) قرار گرفتند.

حضرت معصومه(س) در خانداني كه سرچشمه علم، تقوا و فضايل اخلاقي بود، پرورش يافتند. در اثر توجهات زياد امام رضا(ع) هر يك از فرزندان امام كاظم(ع) به مقامي والا دست يافتند و زبانزد همگان شدند. ابن صباغ ملكي در اين باره گفته است: «هر يك از فرزندان ابي‌الحسن موسي معروف به كاظم، فضيلتي مشهور دارند. بدون ترديد بعد از حضرت رضا(ع) در ميان فرزندان امام كاظم(ع)، حضرت معصومه(س) از نظر علمي و اخلاقي والامقام ترين آنان است.»

در سال ٢٠٠ هجرى قمرى در پى اصرار و تهديد مأمون عباسى، سفر تبعيدگونه حضرت رضا(ع) به مرو انجام شد و آن حضرت به تنهايي راهى خراسان شدند.

يك سال بعد از هجرت برادر، حضرت معصومه(س) به شوق ديدار برادر، اداي رسالت زينبي و پيام ولايت، همراه عده‌اى از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حركت كردند و چون عمه بزرگوارشان حضرت زينب(س) پيام مظلوميت و غربت برادر گراميشان را به مردم مؤمن و مسلمان رساندند و مخالفت خود و اهل‌بيت(ع) را با حكومت حيله‌گر بنى‌عباس اظهار كردند. به همين دليل به محض آن كه كاروان حضرت به شهر ساوه رسيد، عده‌اى از مخالفان اهل‌بيت(ع) كه از پشتيبانى مأموران حكومت برخوردار بودند، با همراهان حضرت وارد جنگ شدند و تقريبا همه مردان كاروان به شهادت رسيدند، حتى بنابر نقلى، حضرت(س) معصومه را نيز مسموم كردند.

حضرت فاطمه معصومه(س) بر اثر اندوه و غم زياد از اين ماتم يا بر اثر مسموميت از زهر جفا بيمار شدند و چون ديگر امكان ادامه راه به طرف خراسان نبود، راهي شهر قم شدند.

در اين زمان ايشان فرمودند: مرا به شهر قم ببريد، زيرا از پدرم شنيدم فرمودند كه «شهر قم مركز شيعيان ماست.» بزرگان شهر قم وقتى از اين خبر مسرت‌بخش مطلع شدند، به استقبال آن حضرت شتافتند.

آن بزرگوار ١٧ روز در اين شهر زندگى كردند و در اين مدت مشغول عبادت و راز و نياز با پروردگار متعال بودند. محل عبادت آن حضرت در مدرسه‌اي به نام «بيت‌النور» هم اكنون محل زيارت ارادتمندان آن حضرت است.

ايشان سرانجام در روز دهم ربيع الثانى و بنا بر قولى دوازدهم ربيع الثانى سال ٢٠١ هجرى پيش از آن كه ديدگان مباركشان به ديدار برادر روشن شود، در ديار غربت و با اندوه فراوان ديده از جهان فروبستند و شيعيان را در ماتم خود به سوگ نشاندند. مردم قم با تجليل فراوان پيكر اين بانوي بزرگوار را در محل فعلى، كه آن زمان بيرون از شهر و به نام «باغ بابلان» معروف بود، تشييع و دفن كردند.

در ميان اصحاب حديث به تعدادي از بانوان با فضيلت برمي‏خوريم كه نام خود را در زمره‏ محدثان ثبت كرده‏اند. حضرت معصومه(عليها السلام) يكي از بانوان با فضيلت اين خاندان است كه احاديثي را با سلسله‏ اسنادش از حضرت فاطمه‏ زهرا(سلام الله عليها) و ساير معصومين (ع)روايت كرده و به دليل شخصيت برجسته‏، رواياتشان مورد توجه محدثان شيعه و سني قرار گرفته اند.

احاديث رسيده درباره حضرت معصومه(س) از مقام برجسته‏ آن بزرگوار در دانش و فضيلت حكايت مي‏كند. آن حضرت در منظر اهل‌بيت(ع) از مقام خاص و بالايي برخوردارند. امام هشتم(ع) درباره مقام خاص حضرت معصومه(ع) فرموده‌اند: «هركس معصومه(س) را در قم زيارت كرده باشد، مثل اين‌ است كه مرا زيارت كرده است» و «هر كس معصومه(س) را با شناخت زيارت كند، بهشت پاداش او خواهد بود.»

از مهمترين كتاب‌هايي كه درباره شخصيت و كرامات اين بانوي بزرگوار در سه دهه اخير منتشر شده‌اند، مي‌توان كتاب‌هاي زير را نام برد:

ـ زيارة كريمه اهل‌البيت عليه‌السلام (به زبان عربي)/ شيخ محسن آل عصفور بحراني/ قم/ 1363

ـ معصومه قم/ آيت‌اللّه‏ سيد تقي طباطبايي قمي/ انتشارات مفيد/ 1365

ـ زندگي و كرامات حضرت معصومه(سلام الله عليها)/ احمد بانپور/ نشر الف/ 1374

ـ فروغي از كوثر؛ حضرت فاطمه معصومه/ الياس محمدبيگي/ امور فرهنگي آستانه مقدسه/ 1375

ـ نگاهي به زندگاني حضرت معصومه(سلام اللّه‏ عليها)/ غلامرضا حيدري ابهري/ انتشارات زائر/ 1375

ـ حضرت معصومه (س) و شهر قم/ محمد حكيمي/ سازمان تبليغات اسلامي/ 1376

ـ آينه عصمت؛ مجموعه اشعاري درباره حضرت معصومه(سلام اللّه عليها)/ محمود شاهرخي و عباس مشفق كاشاني/ انتشارات اسوه/ 1376

ـ حياة فاطمةالمعصومة(عليهاالسلام) / عبد الهادي شهرستاني/ قم/ 1376

ـ زيارت‌نامه حضرت امام رضا(ع) و حضرت معصومه(ع)/ محمدتقي ديباجي/ ائمه (ع)/ 1381

ـ كرامات و زيارت‌نامه حضرت معصومه(س)/ محسن آشتياني/ زهير /1381

ـ كرامات حضرت فاطمه معصومه(س)/ سيدعلي حسيني قمي / نبوغ/ 1381

ـ تاريخچه قم و زندگينامه حضرت معصومه(ع)/ محمد محمدي اشتهاردي/ گلستان ادب / 1382

ـ نگاهي به زندگاني حضرت فاطمه معصومه(ع)/ غلامرضا حيدري ابهري، با ترجمه بشير خزامي‌پور و رسول سيف / زائر/ 1383

ـ حضرت معصومه(س) فاطمه دوم؛ پيشينه قم، حوزه علميه، زندگي حضرت معصومه(س) جمكران و امام‌زادگان/ محمد محمدي اشتهاردي/ اخلاق / 1384

ـ زيارت حضرت معصومه(ع)/ دارالحديث/ 1384

ـ جغرافياي تاريخي هجرت حضرت معصومه(ع)/ سيدعليرضا سيدكباري/ آستان مقدسه حضرت معصومه(س) / 1384

ـ زندگاني حضرت معصومه(ع) و تاريخ قم/ سيدمهدي صحفي/ صحفي / 1384

ـ ستايشگران كوثر قم؛ اشعار و مدايح در منقبت حضرت معصومه(ع)
/ با گردآوري منوچهر حقگو / آستان مقدسه حضرت معصومه (س)/ 1384

ـ عنايات معصوميه(از زبان خادمين آستانه مقدسه حضرت معصومه عليهما السلام)/ محمدعلي زيني‌وند، رضا شيخ‌محمدي / آستان مقدسه حضرت معصومه(س) / 1384

ـ مشك فشان؛ اشعار آيات و علماي حوزه علميه در مدح و منقبت حضرت فاطمه معصومه(ع)/ مهدي محمدبيگي/ آستان مقدسه حضرت معصومه (س) / 1384

ـ فاطمه معصومه(ع) و تاريخ و فرهنگ قم / علي صدرايي خويي
/ آستان مقدسه حضرت معصومه(س)/ 1384

ـ مرواريد كوير؛ حضرت فاطمه معصومه/ مهدي وحيدي صدر، با نقاشي فرشته منعمي/ براق/ 1385

ـ بوستان معصومه(س)/ مرتضي عبدالوهابي/ آستان مقدسه حضرت معصومه (س)/ 1385

ـ چهل حديث قم و حضرت معصومه(ع)؛ همراه با زيارتنامه / محمود شريفي / معروف / 1385

ـ شفيعه محشر؛ زندگينامه و زيارتنامه حضرت معصومه(ع)/ حبيب الله تقيان/ حسنين/ 1385

ـ حضرت معصومه(س) چشمه جوشان كوثر/ محمد محمدي اشتهاردي/ مطهر/ 1386

ـ آئين مستان؛ ويژه ايام فاطميه و شهادت حضرت معصومه(ع)/ مهدي نوري(شاعر) / مشهور/ 1386

ـ عمه سادات؛ زندگي حضرت معصومه(ع)/ سيد ابوالقاسم حميدي/ مسجد مقدس جمكران/ 1386


ـ حضرت معصومه(سلام‌الله عليها)/ رضا علي‌نيا با تصويرگري حكيمه شريفي/ براق/ 1387

ـ حضرت معصومه(ع) و شهر قم/ سيدمحمد حكيمي/ دفتر نشر فرهنگ اسلامي/ 1387

ـ مهتاب اهل‌بيت‌(ع) سيري در زندگي حضرت معصومه(س)/ سيدحسين اسحاقي / خادم الرضا(ع) / 1387 


منبع:ايبنا